په ودانیزو چارو کې د هیمپ کارونه
پیلیزه:
هیمپ، یا صنعتي هیمپ، د کینابېس سیټیوا کښت بوټانیکل طبقه ده چې په ځانګړي توګه د صنعتي ، مصرفي کارونې او د محصولاتو پراخه لړۍ جوړولو له پاره کارول کېدی شي. د بانس سره یوځای، هیمپ په ځمکه کې ترټولو ګړندي وده کونکي نباتات دي.
دا هم یوه له لومړنیو بوټو څخه و چې 50,000 کاله د مخه د کارونې وړ فایبر ته لېږدول شوی و.
که څه هم کیموټایپ I کېنابیس او هیمپ (ډولونه II, III, IV, V) دواړه د کېنابیس سیټیوا دي او د رواني فعال اجزا tetrahydrocannabinol (THC) لري، دوی د ځانګړو کلتوري ډلو استازیتوب کوي، په ځانګړې توګه د ځانګړي فایټو کیمیکل ترکیبونو او کارولو سره.
هیمپ عموما د ټول THC ټیټ غلظت لري او ممکن د کینابیدیول (CBD) لوړ غلظت ولري، کوم چې په احتمالي توګه د THC رواني اغیزې کموي.
د هیمپ قانونیت د هېوادونو ترمنځ په پراخه کچه توپیر لري، ځینې حکومتونه د THC غلظت تنظیموي او یوازې هغه هیمپ ته اجازه ورکوي چې په ځانګړي ډول د ټیټ THC مینځ پانګې سره په سوداګریز تولید کې نسل کېږي.
کارونه:
هیمپ د مختلفو تجارتي او صنعتي محصولاتو په جوړولو کې کارول کېږي لکه :
رسی، ټوکر، جامې، بوټان، خواړه، کاغذ، بایوپلاستیک، موصلیت (حرارتي عایق)، او بایو سونګ. د باسټ فایبرونه د ټوکر جوړولو له پاره کارول کېدی شي چې 100٪ بانګ وي، مګر دا معمولا د نورو فایبرونو سره مخلوط کېږي، لکه زغر، پنبه (مالوچ) یا ورېښم، او همدارنګه د ورجن او بیا کارونې ( ری سائیکل شوي پالیسټر)، د جامو او فرنیچر له پاره اوبدل شوي پارچې جوړوي.
د نبات داخلي دوې فایبرونه لرګي دي او معمولا صنعتي غوښتنلیکونه لري لکه ملچ، د څارویو بسترونه، او کثافات.
کله چې اکسیډیز شوی (اکثرا په غلطۍ سره د "وچولو" په نوم یادېږي)، د تخمونو څخه د هیمپ غوړ جامد کېږي او د تیلو پر بنسټ رنګونو، کریمونو کې د مرطوب کولو اجنټ په توګه، پخلی کولو او پلاستیکونو کې کارول کېدی شي او همدا راز د چرګانو د خوړو په مخلوط کې هم د شګو تخمونه کارول شوي دي.
ساختماني مواد:
د ودانیو ساختماني موادو په توګه هیمپ د اوسني ودانیو معیارونو سره مخ یوه شمیر مسلو ته حل چمتو کوي. د دې سپک وزن، د مولډ مقاومت، تنفس، او داسې نور د هیمپ محصولات په ډیری استعمالونو کې هر اړخیزه کوي. د ودانۍ څیړنې تاسیساتو (BRE) کې د NNFCC د نوي کیدونکي کور د تودوخې ازموینې وروسته، هیمپ د ډیری ودانیزو میتودونو په پرتله چې نن ورځ کارول کېږي، د ساختماني موادو ډیر دوامداره مواد بلل کېږي. برسېره پردې، د ودانیو په جوړولو کې د هغې عملي کارول کېدای شي د انرژي مصرف لګښتونو کمولو او د بیا (ثانوي) ککړتیاو رامینځته کولو پایله ولري.
د هیمپ بازار د 17 پېړۍ په لړ(جریان) کې ترټولو لوی و، په 19 پیړۍ کې او وروسته، بازار په ډیرو هېوادونو کې د چټک غیرقانوني کېدو په وخت کې کمښت لیدلی و. هیمپ په عمده توګه په اروپا کې د شنو ودانیو په جوړولو کې بیا راڅرګند شوی دی. د هیمپ د مشروعیت په اړه د نن ورځې شخړې د دې اصلي زیانونو لامل کېږي؛ د لګښتونو واردول او تنظیمول.
د انګلستان په هاور هیل کې د هیمپ کورونو جوړولو په اړه وروستی راپور ترسره کوي چې د هیمپ جوړول د دودیزو ودانیزو توکو لګښت په هر مربع متر کې £ 48 څخه ډیر دی.
اوس مهال ، ساختمان له پاره د هیمپ - لیم پینل سیسټمونو کارولو څیړنه کوي. د اروپایی اتحادیې لخوا تمویل شوی، د څیړنې پینل ډیزاین د لوړ کیفیت ساختماني کارونې، د سایټ په غونډو کې، د رطوبت نفوذ، د تودوخې بدلون، ورځني فعالیت او د انرژۍ سپمولو اسنادو کې ازموي.
برنامه چې د برتانیا، فرانسې او هسپانیې په بازارونو تمرکز کوي موخه یې د کارونې او غوښتنلیک بشپړ پروتوکول، تولید، د معلوماتو راټولول، د بازار کارولو له پاره تصدیق، او همدارنګه تضمین او بیمه ده.
په ودانولو کې د hemp-lime تر ټولو عام استعمال د hemp-Hard او lime mix اچول دي په داسې حال کې چې د لرګیو چوکاټ شاوخوا لوند وي د لنډ مهاله بندولو سره او مخلوط د قوي ډله رامینځته کولو له پاره.
د لنډ مهاله بندولو له لرې کولو وروسته، د جامدو جامو مخلوط بیا د لیمو پلستر سره د پلستر کولو لپاره چمتو کېږي.
پایښت:
هیمپ د ودانیو ډیزاین شنه کټګورۍ کې طبقه بندي شوې، په عمده توګه په چاپېریال باندې د هغې د مثبتو اغیزو له امله، د هغې یو څو ګټې شاملې دي مګر د زیان رسوونکو واښو وده، د تخریب ضد، د بیا رغونې ملکیتونه او له خاورې څخه د زهرجن موادو او درنو فلزاتو لرې کولو وړتیا پورې محدود نه دي.
د هیمپ کارول د نورو طبیعي موادو تر څنګ د شهرت ترلاسه کولو پیل کوي. دا ځکه چې د چرسو پروسس په چاپیریال کې د لږترلږه زیان رسونکي اغیزو سره په میخانیکي ډول ترسره کېږي. د هغه څه یوه برخه چې هیمپ دوامداره کوي د دې لږترلږه د اوبو کارول او د مناسبې ودې له پاره په آفت وژونکو باندې تکیه نه کول دي. دا د بیا کارونې وړ، غیر زهرجن او بایوډیګریډ وړ دي، چې د شنو ودانیو په جوړولو کې هیمپ یوه مشهور انتخاب جوړوي.
د هیمپ فایبر د لوړ ځواک، دوام او د حشراتو په وړاندې د ښه محافظ په توګه پیژندل شوي. فایبر د دې وړتیا لري چې د تارونو او کېنابیس شیورونو په جذبولو سره جوړښتونه پیاوړي کړي. هیمپ په دې وروستیو کې د ودانیو په صنعت کې ونډه لري (دخیل دی)، د ساختماني موادو تولید کولو په شمول موصلیت، هیمپکریټ، او وارنشونه.
د هیمپ انرژي:
د هیمپ څخه جوړ شوي مواد لږه انرژي لري.
نبات د دې وړتیا لري چې د کاربن دای اکساید ( CO2 )لوی مقدار جذب کړي، د هوا کیفیت، تودوخې توازن، د چاپیریال مثبت اغیزه رامینځته کوي.
د هیمپ ملکیتونه د مولډ مقاومت ته اجازه ورکوي، او د دې ناورین مواد د ساختماني موادو څخه جوړ شوي تنفس کوي. برسېره پردې، هیمپ د دې وړتیا لري چې د لندبل جذب او خوشې کړي پرته له دې چې خراب شي. که هیمپ د چونې سره مخلوط شي نو د اور نه سوځیدونکي کیدی شي او د ودانۍ په ډیری اړخونو (دیوال، چت، او نور) کې د لږ وزن لرونکي ځانګړتیاو له امله کارول کېدی شي.
موصلیت (حرارتي عایق):
هیمپ معمولا د موصلیت موادو په توګه کارول کېږي. د کمپریشن پرمهال د دې انعطاف او سختۍ د ساختماني چوکاټ سیسټمونو کې اسانه پلي کولو ته اجازه ورکوي. د موصلیت مواد هم په اسانۍ سره د نصب کولو پروسې په جریان کې پرې کولو سره مختلف اندازې او شکلونو ته تنظیم کیدی شي. د نه تصفیه کیدو وړتیا او له همدې امله د جوف پرمختګ څخه مخنیوی د ساتنې اړتیا کموي.
د هیمپ موصلیت په طبیعي ډول لږ وزن لرونکی او غیر زهرجن دی، په مختلف ځایونو کې د افشا شوي نصب کولو ته اجازه ورکوي، په شمول د فرش کول، دیوال کول او چت کول. د معدنی موصلیت په پرتله، هیمپ تقریبا دوې چنده تودوخه جذبوي او د لرګیو سره پرتله کیدی شي، په ځینو مواردو کې حتی د ځینو ډولونو څخه تېرېږي.
د هیمپ موصلیت ناورین مواد د هوا او رطوبت ننوتلو ته اجازه ورکوي، د لوی کثافت سره 20٪ ته ځي پرته له دې چې حرارتي ملکیتونه (properties) له لاسه ورکړي. په مقابل کې، معمولا کارول شوي معدني موصلیت د 2٪ څخه وروسته ناکام کېږي.
موصلیت په مساوي ډول بخار توزیع کوي او د هوا جریان ته اجازه ورکوي په دوامداره توګه کارول شوې هوا لېږدوي او تازه سره ځای په ځای کوي. د جوړښت په بهر کې د دې کارول، د تنفس وړ اوبو په وړاندې مقاومت لرونکي خنډونو سره پوښل شوي، د لندبل ایستل اسانه کوي.
:د هیمپ بوټو کرنې ستونزې او حل لارې په افغانستان کې
۱. ستونزي:
څرنګه چې د هیمپ پر ګټو مو ولیکل باید د هغو پر منفي اغېزو په افغانستان کې هم رڼا واچوو، دا چې زمونږ هېواد جګړو زپلی دی او کله د یوه زبرځواک او کله هم د مخالف زبرځواک تر اشغال لاندې راغلی دی، له یوې خوا مرګ ژوبله، وزګارتیا، ورانی، د مخدره موادو کښت، قاچاق او استعمال خلک یې په بېلا بېلو ناروغیو او خاصتآ د پوډرو څکولو، چرسو، بنګو، شیشه او تابلېت کا روږدي کړي چې د ځینو مطبوعاتو د راپورونو پر بنسټ تر ۳ میلیونو ډېر نارینه او ښځینه خوانان، کوم چې د هېواد په بیا رغونې کې کولای شي اړینه او موثره وڼډه واخلي، روږد یا معتاد کړي دي.
د اسلامي امارت په راتګ سره ټولو مخدره موادو په کرنې، تولید، پروسس، پلوراو لېږد (قاچاق) باندې بنديز لګېدلی دی، امارتی اړونده ادارې او ځواکونه تر اوسه په ښه توګه پر مخ ځي چې د باندنیو هېوادونو د منلو وړ پرمختګونه، ستاینه او پخلی هم کوي.
- دا بوټي په پاڼه، رنګ او بوې کې بنګو(شاه دانې، چرسو) ته ورته والی لري چې په لومړیو ورځو کې، پېژنده او د بنګدانو بوټو سره توپير یې ګران کار دی.
- دا بوتې د ټي اچ سي ( THC ) ۰.۳٪ نه لږه لري.
- د دې بوټي ګټې یې ۹۹ ٪ تر بنګو یا شا دانې (چرسو بوټو) نه په هره کارونه کې ډېرې دي.
۲. حل لارې:
۱. په لمړي پړاو کې دې په لږه پیمانه (کچه) حکومتي ځمکه، کومه چې د زراعت او اوبو لګونې وزارت پورې اړه لري، د نمونې په ټوګه وکرل شي، او ښه پالنه یې وشي.
۲. په دوېیمې مرحلې کې دې راجستر شویو شخصي فارمونو کې د امارت ترڅارنې لاندي وکرل شي.
۳. د کښت له پاره دې اړینې بهرنۍ مرستې وغوښتل شي.
۴. د پلور له پاره دې په دې مرحله کې هېواد د ننه او د باندې مناسب او ښه بازارونه و موندل شي.
۵. د هیمپ دانې دې د ځمکو نه تر فابریکو پوري تر څار لاندي و لېږدول شی.
۶. په آزاد بازار کې د دانو پلورل او استعمال په کلکه توګه بند او منع اعلان شي.
۷. په هېواد کې د ننه دې هیمپ بوټو له پاره تولیداتي کوچنۍ فابریکې جوړي او د امارت له خوا دې په ښه او دقیقه توګه څارنه وشي.
۸. د هیمپ د تارونو نه په اوسني وخت کې بوجۍ او ټاټ یاني (یعني) هغه ساختمانی مواد دي چې د کانکريټو ساتلو او محافظت نه ترې کټه اخیستل کېږي.
۹. که چېری د هیمپ له تارونو نه د کڅوړو په جوړونې کې کار واخیستل شي دا به د پلاستیکي کڅوړو ځای ډېر ژر ونیسي چې له یوې خوا به چاپېریال پاک، مرضونه کوم چې د پلاستیکي کڅوړو په استعمال سره منځ ته راځې، له منځه به لاړ شي.
۱۰. د هیمپ تاری تولیداتو نه کولای شو بیا اوپه بله ټوګه و کاروو.
۱۱. د هیمپ استعمال شوي توکي کولای شو د ځمکې لاندې ښخ، له مینخه یوسو او یا ترې سره جوړه کړو.
۱۲. ټول هغه مغزی مواد لکه:
بادام، پسته، جنغوزي (جلغوزي)، ممپلي که له اندازې نه ډېر وخوړل شي، د انسانانو په فشار، سر ګرزېدو او یا د عامو خلک په وینا(خبره)، نیشه کوي چې د ( ) مقدار یې هیمپ ته رسېږي.
يادونه:
د دې بوټي (هيمپ) يوې کورنۍ چې د څنډ یا سنډ په نامه یادېږي پخوا هم لغمان ولایت د قرغیو په ولسوالۍ کې د پنبوو پټيو(ځمکو) شاوخوا کرل کېدل او د بوټو دډو(اوچوکو) د چاپېر شویو تارونو نه به یې رسۍ جوړوې او لرګو نه به یې په نغریو او تناروکې د درګېران کار اخیسته، همدا راز د هغو دانو نه د ګړې (ګوړي) په چکیو کې کار اخیستل کېده چې هغې ګړې ته به يې څنډینه (سونډینه) ګړه ویل او خلکو به په لوړه بیه پېرودله، هم به یې په خپله، په ژمي موسوم کې خوړه او همدا راز خپلو نږدې خپلوانو او دوستانو ته به یې د تحفې په ډول ورکوله.
مګر ځينې نورو سپین ږيري دا خبره نه منی او وایي چې په څنډينه (سنډینه) ګړه کې داسې نور تاري مواد لکه د مسواک په شان کارېدل چې د دې دواړو خبرو سپیناوي او پخلي ته د بیا کتنې او پراخه علمي تحقیق ته اړتیا لیدل کېږي.
مهمه خبره د کومې چې اوس هم سپین ږیري یې پخلی کوی، هغه دا ده چې په هغه وخت کې د یادې ولسوالۍ خلکو ترې رسۍ، وندني، پوزکي، کتې او تراوې جوړوي.
سرچینه:
۱.
https://www.google.com/search?gs_ssp=eJzj
۲. میداني تحقیقات
