ترجمه وتفسیر سورۀ فاطر

امین الدین سعیدی ـ سعید افغانی

سورۀ فاطر قبل از هجرت پیامبر اسلام محمد صلّى اللّه علیه و سلّم «به مدینه» نازل شد وهمان هدف کلى را دنبال ميکند که آیات مکى به آن مى‌پرداختند که غالباً اولین هدف از بعثت پیامبران را بررسى مى‌کنند و آن عبارت است از مسایل عقیدتى یعنى «دعوت به سوى یگانگى الله، و اقامۀ دلیل بر وجود خداوند متعال و از میان برداشتن بنیان شرک و پاکیزه کردن قلوب از پستى‌ها و آراستن آن به مکارم اخلاق». - در آغاز سوره درباره‌ى خالق مُبدِع سخن به میان آمده است که کائنات را هستى داده و فرشتگان و انسان و جِن را خلق کرده است. و براى اثبات زنده شدن و وقوع حشرو نشر، دلیل اقامه کرده و این دلایل را از صفحات کتاب هستى برگرفته است، از زنده شدن زمین به سبب نزول باران، بعد از اینکه خشک و مرده شده بود، و به بیرون آمدن میوه‌ ها و پشت سرهم آمدن شب و روز، مراحل خلق انسان، فرورفتن شب در روز و سایر دلایل دال بر قدرت و یگانگى خداوند متعال. - و تفاوت فراوان مؤمن و کافر را یادآور شده و براى آن دو به نابینا و بینا و تاریکى و نور و سایه مثال ‌زده است. - و براى اثبات قدرت خداوند متعال به گوناگونى میوه‌جات و دیگر مخلوقات از قبیل انسان و حیوان و اختلاف اشکال کوه ‌ها، سنگ‌ ها، و گونه‌ هاى آن از قبیل سفید و سیاه و سرخ، استدلال کرده است که تمام آنها گویاى عظمت خداى یگانه و مقتدرأند. - بعد از آن اعلام کرده است با نزول این کتاب وزین که فضایل دیگر کتب خداوند لایزال را در بردارد، امت محمدى وارث شریف‌ترین رسالات آسمانى شده است. پس از آن ملت را به سه گروه تقسیم کرده است: «مُقَصِّر، مُحسِن و پیشتاز در خیرات». - وسوره باسرزنش مشرکین درمورد پرستش بت‌ها وسنگ‌ها خاتمه یافته‌است.