په ټولینزو رسنیو کې شخصي مسایلو د بیان اغیزې او پایلې
عمران اختر
د شخصي مسایلو بیان د ټولنیزو شبکو په مختلفو پلیټ فارمونو کې د انفرادي یا شخصي مسلو شریکولو او بحث بالخصوص په افغاني ټولنه کې ډيره جدي مسله ده. هره ټولنه جلا جلا کلتور او فرهنګ لري اما په افغاني ټولنه کې داسې کړنې کول چې د افغاني ټولني سره هیڅ مطابقت نلري، معلومه خبره ده چې ددې اعمالو جذب په ټولنه کې یو لړ ستونزې رازیږوي. راځئ چې په عملي ژوند کې په ټولنیزو رسنیو کې د شخصي مسلو اغیزې او احتمالي پایلې وپیژنو:
د ټولنیزو رسنیو کلتور تاسې مجبوروي چې هرڅه شریک کړئ - ستاسې ټول احساسات، فکرونه، ستاسې په ژوند کې پیښې، ستاسې ټول عکسونه ... تاسې پوهیږئ چې زما مطلب څه دی.! که تاسې هره ورځ یو عکس شریک نه کړئ یا یو فکر پوسټ/ټویټ نه کړئ؟ ایا فکر کوئ چې په تدریجي ډول به د نړۍ څخه ورک شئ یا خوشحاله به شئ؟ څه ته اړتیا لرئ او ولې خپل شخصي ژوند په بشپړ ډول خوندي وساتئ؟!!
1. که شکایت کوئ چې هرڅوک تل ستاسو په ژوند کې مداخلت کوي او خلک ستاسې په شخصي ژوند کې داخل دي، په ټولنیزو رسنیو کې د خپل شخصي ژوند مسایل مه شریکوئ. که دا کار وکړئ، تاسې به پخپله د غیبت کولو او افواهاتو ته لاره پرانیزئ.
2. حتی یوه وړه ستونزه په لویه ستونزه بدلیدلی شي او دا ټول ستاسې ګناه ده. د نورو سره د خپل ژوند د پیښو شریکولو پایلو ته تاسې څه تمه درلوده؟ هرڅومره چې خپلې ستونزې په ګوته کوئ ، ستونزې به لویې شي او دا پروسه به تر هغه دوام وکړي ترڅو چې پخيله یې ونه دروئ.
3. هو، نور به ستاسې په هکله قضاوت کوي، او دا د انسان فطرت دی. مهمه نده چې خپل ځان (یا حتی نورو) ته څومره قناعت ورکړئ چې تاسې بې تفاوته یاست چې نور خلک څه فکر کوي، کله چې ستاسې شخصي ژوند د خلکو په سترګو کې وي، تاسې پخيله بې تفاوته نه کیږئ.
4. که د خپلې مینې کامیابۍ/ناکامۍ توضیحات شریکوئ، نو د هیرولو چانس له لاسه وکړ، ځکه هر څوک به خبر شي چې ستاسې د مینې توضیحات دا ډول دي. د خلکو نظریات، بحثونه او نور مسایل/ پیښې به تل ستاسې د سترګو په وړاندې تیریږی.
5. هر څه چې په هره اړیکه کې پیښیږي باید د دوی ترمینځ پاتې شي، د خپل نظر پرته د بل چا نظر ته اړتیا نلرئ. نو د خپل ملګري درناوی وکړئ او خپل منځ کې اړیکې وساتئ.
6. ایا غواړئ په سفر لاړ شئ؟ نو اړتیا نشته چې دا په ټولنیزو رسنیو کې پوسټ کړئ پدې سره تاسې پخپله غواړئ د ځایی غلو سره مرسته وکړئ. د معلوماتو هره کوچنۍ ټوټه چې تاسې یې په ټولنیزو رسنیو کې د ځان په اړه شریک کوئ ممکن یوه ورځ ستاسې په وړاندې په مختلفو لارو وکارول شي. نو د خپل ځان د خوندیتوب لپاره خپل شخصي ژوند خوندې وساتئ.
7. ستاسې اړیکه یوازې ستاسې او ستاسې د ملګري ترمنځ ده. دا پدې مانا ده چې هر څه کوئ، دا باید ستاسې ترمنځ پاتې شي. ممکن زیات خلک وګورئ چې حتی د خپل ملګري خیانت، خوابدې، شخړې او خفګان په ټولنیزو رسنیو کې بیانوي. او دا ممکنه ده چې دا دوه کسان به وروسته سره پخلا شي او حتی د دوی ترمینځ به اړیکې ډیرې قوي شي، مګر نور خلک به دا هیڅکله هیر نکړي.
۸. که فکر کوئ چې څوک ستاسې د ټولنیزو رسنیو پاڼې نه ګوري، دا غلط فهمي ده. ډیرۍ خلک ستاسې هره کړنه ګورې او دا لیدل داسې دي چې د جال ته ورته دي هره کړنه ستاسې په ټولینزو رسنیو کې نړیوال کیږي، اما دا ښه کار نه دي چې هره کړنه دي نړیواله شي.
۹. په کورنۍ او ملګرو باور وکړئ، مګر اړتیا نلرئ چې هرڅوک د خپلو ستونزو په اړه خبر کړئ. تاسې هیڅکله نه پوهیږئ څوک به ستاسې د ژوند مسایل واوري او څوک به تاسې ته کومې ستونزې رامینځته کړي.!
په ټولنیزو رسنیو کې د شخصي مسلو څرګندونې کولی شي په عملي ژوند کې مختلفې پایلې ولري: په ټولینزو رسنیو کې د شخصي مسایلو بیان نه کومه ډيموکراسي ده، نه کومه اړتیا ورته لیدل کیږي، نه هم کوم ستر کار دي چې شخصي مسایل دي عام شي. په لومړیو کې په کار ده چې اول ټولنه وپيژندل شي که په افغاني ټولنه کې ورته کار عام وه کومه خبره نه ده، ودې شي. او که د شخصي مسایلو بیان کوم شخص کوي بیا دې د خلکو د فکرونو د زغملو زغم هم ولري. زما په نظر هغه مسایل چې د یو شخص د ناموس، عزت او وقار ته پرې نقصان رسیږي باید چې ډډه ترینه وشي، ځکه ټولنه لا شعوري حالت نلري چې د یو چا شخصي سرحدات وپيژنې او د خلکو پر شخصي مسایلو کې مداخلت ګناه وګڼې. په ټولنیزو رسنیو کې د شخصي مسلو په هکله خبریدل پر عامه افکارو اغیزه کولای شي، چې په نتیجه کې ځوان نسل هم د روانو حالاتو څخه بیرون کیږي ځکه عامه افکارو بدلون او اغیز پر ځوان نسل ژر تاثیر کوي. د حکومتونو دې موضوع ته پام کیږي او بالاخره نوی قوانین، اصلاحات او پالیسۍ رامینځته کیږي، چې پایله یې محدویتونه دي. دا مهمه ده چې په ټولنیزو رسنیو کې د شخصي مسلو بیان په اړه باید احتیاط وشي، د شخصي خوندیتوب، محرمیت، او عزت خوندیتوب په هکله ځان ډاډه کړای شي، او په سالم او محترم بحثونو کې ځان ښکیل کړي. د انتقادي فکر کول، سیاسي زغم، د نظرونو برداشت، د رسنیو سواد زده کړې مهارتونه د غلط معلوماتو او آنلاین منفي احتمالي زیانونو په هکله ځان پوره پوره پوه کړي.
