چکچکې يا د لاسونو پړکول څه حکم لري؟

د خوشالۍ د حصول په وخت کې، د بل يا د ځان د کامیابۍ په صورت کې، د سم ځواب ورکولو په وخت کې د شاګرد د تشجیع او هڅونې لپاره، د ښې وينا په اورېدو سره د لاسونو پړکول ( چکچکې کول) څه حکم لري؟
 ستر فقيه، شیخ محمد بن صالح العثیمين رحمه الله وايي چې په دې کار کې هېڅ حرج نشته، دا مباح عمل دی، یعنې دا کار حرام یا مکروه نه دی.

 خو افسوس چې  یو وخت کې به د لاسونو په پړکولو او چکچک کولو خلک تکفیر کېدل، او زجر، رټنه او توبيخ به ورته ورکول کېدل.

 د شیخ رحمه الله پوره بیان لاندې درج دی: 
 (روى البخاري عن سهل بن سعد - رضي الله عنهما - عن النبي - صلى الله عليه وسلم :
 [ يا أيها الناس! : ما لكم حين نابكم شيء في الصلاة أخذتم في التصفيق ، إنما التصفيق للنساء ، من نابه شيء في صلاته فليقل : سبحان الله ، فإنه لا يسمعه أحد حين يقول سبحان الله ، إلا التفت ] .
 وهذا المنع على الرجال إنما هو في الصلاة ، كما هو ظاهر النص .
 * أما التصفيق خارج الصلاة ، فهذا على أصل الإباحة ، ولا يوجد نص يمنع .)

 امام بخاري رحمه الله له سهل بن سعد رضي الله عنه څخه روايت کوي چې نبي صلی الله عليه وسلم فرمایلي دي: ای خلکو پر تاسو څه شوي دي چې کله په لمانځه کې تاسو ته څه پېښ شي، نو چکچکې شروع کړئ!؟ په لمانځه کې د لاسونو پړکول خو د ښځو لپاره دي، په تاسو کې چې چا ته په لمانځه کې څه پېښ شي، نو سبحان الله دې ووايي، ځکه چې څوک هم سبحان الله واوري، نو متوجه کېږي.

 د سړيو لپاره د لاسونو پړکولو دا ممانعت په لمانځه پورې خاص دی. له لمانځه نه بهر د لاسونو پړکول پر خپل اصل اباحت، يعنې روا والي باندې باقي دي او داسې کوم نص او دلیل نشته چې دغه کار منع کوي.

 السؤال:
 ما حكم التصفيق والتصفير, وأي نوع من التصفير محرم, وما دليل التحريم؟
 پوښتنه: د چکچکو او شپېلي وهلو څه حکم دی او کوم قسم شپيلي وهل حرام دي او د حرام والي يې دليل څه دی؟ 
 الجواب:
 [ الآن لو أنك قمت تصفق وتصفر ماذا سنقول: هذا مجنون أم عاقل؟!! فما هو سبب التصفيق والتصفير؟
 السائل : ما يحدث في المباريات ونحوها ! 
 الشيخ : قل مثلا التصفيق للإنسان الذي تميز عن غيره في النجاح، أو أجاب جواباً صواباً، أو ما أشبه ذلك، فأنا لا أرى فيه بأساً, أما التصفير فأكرهه كراهة ذاتية، ولا أستطيع أن أقول: إنه مكروه كراهة شرعاً, لأنه ما عندي دليل.

 ځواب: که ته اوس پاڅېږې او چکچکې او شپيلي شروع کړې، نو موږ به څه وايو: دا ليونی دی يا هوښيار دی؟! د چکچکو او شپيلي سبب څه دی؟ 
 پوښتنه کوونکی: لکه په مقابلو او داسې نورو صورتونو کې پېښېږي. 
 شيخ رحمه الله يې په ځواب کې وايي: مثلاً ته داسې ووايه د هغه انسان لپاره چکچکې کول چې له نورو څخه په کاميابۍ سره ممتاز شي، يا سم ځواب ورکړي او داسې نور صورتونه، نو په دغه وخت کې چکچکې کولو کې زه هېڅ حرج نه وينم، خو شپيلي وهل زه ذاتاً او شخصاً بد ګڼم خو دا نشم ويلای چې شپيلي وهل په دغه صورت کې شرعي مکروه دي، ځکه چې له ما سره پر دې خبرې څه دليل نشته. 

 السائل : التصفيق؟
 الشيخ: ما فيه شيء.
 وأما قول الرسول عليه الصلاة والسلام: (إذا نابكم شيء في صلاتكم فليسبح الرجال وتصفق النساء) ، فهذا في الصلاة؛
 وأما قوله تعالى: وَمَا كَانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَيْتِ إِلَّا مُكَاءً وَتَصْدِيَةً [الأنفال:35] والمكاء: التصفير, والتصدية: التصفيق, فهذا كانوا قريش عند المسجد الحرام يتعبدون الله بذلك, بدل أن يركع ويسجد يصفق ويصفر.
 أما إنسان رأى شخصاً تقدم و تفوق على غيره وأراد أن يشجعه وصفق فلا أرى في هذا بأساً.

 پوښتنه کوونکی: چکچکې کول څنګه دي؟ 
 شيخ رحمه الله ورته وايي: په دې کې هېڅ حرج نشته. يعنې روا دي. او پاتې شو د نبي صلی الله عليه وسلم قول چې فرمايي: کله چې په تاسو کې چا ته په لمانځه کې څه پېښ شي، نو سړي دې سبحان الله ووايي او ښځې دې لاسونه وپړکوي. نو دا حکم په لمانځه کې دی.
 او دا قول د الله تعالی چې فرمايي:
 وَمَا كَانَ صَلَاتُهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلَّا مُكَاءً وَتَصْدِيَةً ۚ
 د دغو مشرکانو لمونځونه د بيت الله په خوا کې مګر شپيلي وهل او چکچکې کول.
 نو دا قريش وو چې په مسجد حرام کې به يې په دغه کار او ترتيب سره د الله عبادت کاوه په ځای د دې چې رکوع او سجده وکړي هغوی به چيغې او چکچکې کول شروع کړل. 
 خو که يو انسان څوک وويني چې مخکې روان دی، ترقي کوي، پر نورو بر کېږي او دی هغه ته تشجيع ورکول غواړي او دی ورته چکچکې وکړي، نو زه په دې کار کې  هېڅ حرج نه وينم.
 السائل : والآية فيها دليل ؟
 ما فيها دليل ، سمعت : يتخذونها عبادة.
 پوښتنه کوونکی: په ايت کې دليل شته؟ 
 شيخ رحمه الله: په ايت کې دليل نشته، تا واورېدل چې هغوی خو دا کار د عبادت په طور کاوه.

 السائل : التصفير يا شيخ أي نوع من التصفير؟ مثل صفارة الحكم في المباريات ؟ 
 أما التصفير فأنا أكرهه كراهة ذاتية, وليس عندي دليل, ولو أن شخصاً طالبني بالدليل ، فلا أستطيع أن أقول: عندي دليل ].

 (الشيخ العلامة ابن عثيمين . " لقاء الباب المفتوح " شريط)

مفتي عبدالولي