دشواری های زنده گی در تاجکستان
مصطفی عمرزی
چند شوونیست تاجک در یک حرکت کاملاً از قبل برنامه ریزی شده، در یک مسیر آبی که مرز افغانستان با تاجکستان را در بر می گیرد، در برابر رییس جمهور کمونیست و انحصارطلب فقیر ترین جمهوری نه فقط اتحاد شوروی سابق، بل از نادارترین کشور های کنونی، طلب خیرات کردند. این خیانت آشکار، نه تنها نکوهش نشد، بل بعضی هموطنان در جوگرفته گی آن، از تحقیر خود نیز اباء نورزیدند. قبل از آن که در این رابطه، بیشتر بنویسم، توجه بر این نکته هم ضروری ست که شوونیستان تاجک، چه گونه از سفر امام علی رحمانوف، آگاه شده بودند و سر و کله ی آن کمونیست، به چه منظوری در مرز با افغانستان، پیدا شده بود؟ اگر کسانی از قبل برنامه ریزی نکرده بودند، چه گونه ممکن بود شماری شعار در دهان و پرچم در دست، منتظر یک بیگانه بوده باشند؟ در حالی که اظهار نظر های مجازی افغان ها عاطفی شده بودند، دم و دستگاه دیپلوماسی ما بی توجه دقیق بر آن، اغماض کرد. در این میان، آن چه بر گمان ها می افزاید، صحبت ها و وعده های رییس جمهور تاجکستان بودند که نباید صورت می گرفتند.
در سالیان اخیر، انحصار سیستم دولتی افغانستان از سوی افرادی منسوب به یک اقلیت قومی، به بیش از هفتاد درصد رسیده است. این مجموعه که زاده ی خیانت های هفت و هشت ثور می شوند، با ویرانگری هایی هم شناخته می شوند که در آن ها شهرت دارند. انحصار دولت با حضور قوای خارجی و مدیریت جنگ در مناطق پشتون نشین، تنها در دایره ی کار نظامی آنان نماند. با هزینه هایی که اکثراً از سوی ایران، تامین می شدند، راه اندازی برنامه های گسترده ی افغان ستیزی در حد دهن گنده گی های پیدا و پنهان، افزون بر خیانت های کلان مالی بود که حتی یک افغانی آن ها را هم برای رفاه مردم و مناطقی مصرف نکرده اند که در آن جا ها علیه حاکمیت افغانی، توطئه می کنند.
سهم افراد ربانی در حکومت های پس از طالبان، با آن چه خود او از سقوی دوم اندوخته بود، به میلیارد ها دالر می رسد. اگر در مناطق شان، یک افغانی را برای مردم، مصرف نکرده اند، مصیبتی بزرگ تر از این نیست که مردم همان منطق را همچنان آله ی دست می سازند.
ارقام، احصائیه ها، گزارش ها و اخبار زیادی داریم که در حدود 4 میلیون تبعه ی تاجکستان، تنها در روسیه کار می کنند. پولی که آنان به تاجکستان می فرستند، نصف درآمد ملی این کشور فقیر را تشکیل می دهد. با وجود توجه بسیار اتحاد شوروی در تاجکستان، به دلیل ضعف های آشکار فرهنگی، جهشی که سایر جمهوری های اتحاد شوروی سابق را به رفاه رساند، در تاجکستان به وجود نیامد. با این حال، اکثر آگاهان تاجکستان، اعتراف می کنند که همین مقدار ناچیز را نیز مدیون روسان استند؛ زیرا به قول خود شان، قبل از شوروی، هیچ چیزی نداشتند.
با سقوط اتحاد شوروی، مسوولان جمهوری کمونیست تاجکستان، با کراهت و نفرت، سند استقلال یا جدایی خویش از اتحاد شوروی را امضاء کردند. بعضی شوونیستان تاجک در افغانستان در روز به اصطلاح استقلال اجباری تاجکستان، مقاله های مسرت و مبارکباد می نویسند، اما در 28 اسد، بار ها به بزرگان و کشور ما توهین کرده اند.
توهم مدینه ی فاضله که با انتشارات فارسیستی ایران، شوونیستان تاجک را اعتماد به نفس کاذب می بخشد، شبیه داستان های شاهنامه ی فردوسی، فقط مریضی مسری ست که از یک نسل به نسل دیگر، انتقال داده اند. نبود تاریخ سیاسی واضح، قبل و بعد از سامانیان نیز بر توهم افتخارات کذایی آنان می افزاید.
تلاش های جمهوری های شوروی سابق، از جمله تاجکستان به خاطر صدور انرژی به افغانستان، هند و پاکستان، با آن چه عملاً تجربه شد، بسیار حایز اهمیت نیستند. در زمستان پیش رو، کاهش منابع آبی و مصرف داخلی تاجکستان، طرف افغانی را که یگانه مصرف کننده ی برق تاجکستان می باشد، با دشواری، مواجه کرده است. یعنی با راه اندازی نیروگاه های بزرگ، نمی توان به منابعی افزود که طبیعی شمرده می شوند.
در رابطه به دشواری های زنده گی در تاجکستان، افزون بر آگاهی های مختلف، یک نوع آگاهی دیگر هم وجود دارد که مردم ما در اختیار دارند. در چهل سال پسین، افغان های ما به دلیل خیانت هایی که به مادر وطن شدند، از چهار گوشه ی کشور، به سراسر جهان، مهاجر شدند. شناخت نزدیک زنده گی در کشور های دیگر، آنان را قادر می کند معلوماتی را هم به دست آورند که شاید در هیچ جای دیگر، وجود نداشته باشند.
چندی قبل در صفحه ی مجازی «زنده گی روزمره در کانادا» که از سوی افغان ها مدیریت می شود، از مردم ما پیرامون زنده گی در تاجکستان، معلومات خواسته بودند. با استفاده از فرصت، از میان ده ها نظر، در حدی که این مقاله را بسیار طویل نسازد، شماری را برگزیدم. آن چه در زیر می خوانید، واقعی ترین نوع آگاهی هایی نیز است که اکثراً مردم می دانند.
تعداد زیاد افغان های ما که زنده گی در تاجکستان را تجربه کرده اند، از دشواری هایی نوشته اند که مخصوص این کشور فقیر است. تعداد خاین عقده یی، حتی سعی کرده اند تاجکستان را نیز در شمار کشور هایی جا بزنند که گویا شبیه کشور های اروپایی و امریکایی، جاذبه ی زنده گی دارد. چنین تحمیق/ احمق ساختن مردم، اگر به دلیل عقده های حقارت در برابر افغانستان نباشد، دلیل دیگر ندارد.
نظرات افغان هایی که تاجکستان را می شناسند:
ShaHim Khairy: من خودم در تاجیکستان زندگی میکنم. در 10km شهر هستیم. کرایهء خانه بلند اس که تقریباً یک ماهش 200$ میگیرند. البته خانهء متوسط. مواد خوراکی قیمت اس که مصرف یک ماه اگر فامیل چهار نفری باشد شاید در حدود 700$ شود. کار مشکل میباشد. تا جواز کار نگیری، اگر پولیس گیر کند، جریمه میکند. کار پیدا کردن دشوار تر اس. گرفتن کارت سرخ هم بی حد مشکل شده. این روز ها یک کارت سرخ را با نرخ بلند 800$ فی نفر میگیرند و به صد جنجال میتن و ملل متحد و هیچ سازمانی کمک به مهاجرین نمیکند. نه دولت و نه ملل. هنوز سر مهاجرین تجارت میکند که فی نفر یک کارت سرخ را به قیمت 800$ میگیرن. خداوند خودش دگه این ها را انصاف دهد. تکیه کلام شان این اس که وقتی یک افغان را دید، میگن تمام پول ها نزد همین افغان ها اس. به هر بهانه ای پول میگیرن از افغان ها. دگر معلومات میخواهی که هم بگویم برت بیدر جان. خلاصه ای که وقتی اگر کسی اینجا میایه باید ماه یک هزار دالر برش باشه که زندگی کرده بتواند. در غیر از او مشکل اس. پول باشه، همه کار میشه. که نباشه هیچ.
Fakhri Hazara: کرایهء خانه از ۱۰۰ دالر شروع الی ۲۵۰ دالر است. زنده گی در چندین شهر، اجازه است، ولی تمام افغان ها در شهر وحدت، زنده گی میکنن. گرفتن کارت سرخ آسان بود، ولی در همی سال ۲۰۱۹ خیلی مشکل شده. الی 4 ماه یا 6 ماه با پاس کردن کمیسیون موفق میشوی بگیری. از رییس فامیل ۸۰۰ الی ۱۰۰۰ دالر. از دیگر اعضای فامیل از ۱۸ بالا، ۱۵۰ دالری تمام میشود. پیش از کارت سرخ، کارت سفید میگیری که قیمتش از رییس فامیل ۳۰۰ دالر و از بقیه ۱۵۰ دالری است. مصارف فامیل، ماهانه متوسط ۲۵۰ دالر میشود. کار به ندرت پیدا میشود. به بهانه های مختلف از وارد شدن به تاجکستان شروع تا رفتن طرف کانادا، پول میگیرند. پولیس، شاروالی، صاحب خانه و تمام شان خیلی ظالم هستند. از افغان ها به بهانه های مختلف، پول میگیریند. خلاصه زنده گی کردن خیلی مشکل است.
احمد احمد: 1- کرایهء خانه برای یک خانوادهء چهار نفری در حدود 900 سامانی که معادل با 90 دالر آمریکایی میشه، شروع الی 1700 سامانی.
در همه مناطق میتوان زندگی کرد، بغیر از شهر دوشنبه که معمولاً در دو شهر خیلی افغانها سکونت دارند. شهر وحدت و ناحیهء رودکی یا لینسکی رایان.
مصارف ماهانهء یک خانوادهء چهار نفری در حدود 200 دالر آمریکایی میباشد.
کدام کمک مالی از هیچ ارگانی وجود ندارد. اگر یگ شخص بخواهد کار بکند میتواند، اما زمانی که کارت سرخ را گرفت، در جایی که سکونت دارد، همان جا میتوان کار کرد.
گرفتن کارت سرخ برای فامیل، آسان است، اما برای مجردان خیلی سخت است. حتی ناممکن.
Ahmad Aryan: احمد احمد، بسیار کم نگفتی! اگر چنین باشه، خو بسیار خوب است. از ما خو نفس ما برامد. تا حال یک اتاق از ۱۰۰۰ سامانی کم نیافتم. باز بر چهار نفر، یک اتاق، کفایت هم نمیکنه. مجبور دو اتاق بگیره و ۲ اتاق از ۱۵۰۰ سامانی کم نیست
و مجموع مصارف ۴ نفر از ۴۰۰ دالر هیچ امکان نداره کم باشه.
Masoud Merani: بنده در تاجکستان هستم. تقریبآ ۴ ماه میشود... دو ماه است اقدام کدیم به کارت سرخ. خیلی مشکل شده. تقریبآ 1400 دالر شده. او هم باید از کمیسیون پاس شوی که بدهند، ولی تا هنوز نگرفتیم!
در ضمن میگن کار است! کدام کار؟ خود ای مردم کار کردن میروند به روسیه. ۶ ماه هفت ماه از زن و اولادهای شان دور تا یک چیزی عاید داشته باشن...
در مورد مصارف خو اصلاً نپرس! بخدا یک اطاقه ده همی شهر وحدت که تقریبا ۳۰ کیلو متر از دوشنبه فاصله داره، 200 دالر است. مصارف یک فامیل ۴ نفری- خدا مریضی را دور داشته باشد- بیخی اقتصادی که حساب کنی در یک ماه به 500 دالر بیدون کرایهء خانه میرسد. از طرف کدام سازمان و ملل هم کمکی نیست. خلاصه از آمدنم تقریباً ۵ ماه میشود. بی سرنوشت بی کار. خرچ هم بالا تقریباً ۵ هزار دالر بیشتر مصرف شده. پیشمان هستم. سیروم درست خارجی داشته باشی که ماه لااقل 700 دالر بیاید، خو خوب. اگر 500 دالر بیاید، اصلاً از افغانستان شور نخورید. بخدا پیشمان میشوید. کار خو بکلی نیست. بازی نخورید. اگر دوکان یا چیزی هم باز کنید، هر روز مورد آزار و اذیت ناحیهء امنیت و شاروالی اینجه قرار میگیرید. از همو کار تان پیشمان میشوید. فایده خو هیچ، اصل سرمایه هم میره. دگه کدام معلومات اگر میخواهید، بنده در خدمت.
Nusratulloh Malikzod Haidary: سلام به همه کسانیکه خواهان پناهندگی در تاجیکستان استند. متقاضیان باید خارج از شهر دوشنبه باید زندگی کنند در ناحیه های تابع مرکز. ناحیهء وحدت، ناحیهء رودکی و ناحیهء حصار. شرط اول در همان مناطق ساکن شدن است و بعد خط از صاحبخانه و تاییدیهء استقامت از رییس محله و معاینات داکتری. دو قطعه عکس ۳×۴، فوتو کاپی پاسپورت و عریضه از حقوق بشر. تمام این کاغذ ها را یکجا کرده به دفتر(گریزه) و یا ادارهء مهاجرت دولت تاجیکستان میسپارید. ناگفته نماند که حداقل فی کارت ۳۰۰ دالر و در مواردی۵۰۰ دالر شیرینی میگیرند و به شما کارت سفید سه ماهه پناهندگی در دولت تاجیکستان را میدهند و بعد از سه ماه هم سر هر کارت حداقل ۵۰۰ دالر میدهید تا به شما کارت سرخ یک ساله را میدهند. در صورت نپرداختن پول، رد میشوید. خوشبختانه تمام سهولت های کاری و تحصیلی برای پناهجویان، فراهم است در چوکات قانون.
سازمان ملل یا UNHCR هیچگونه مسئولیت شما را به عهده نمیگیرند. بهتر است بگویم که یک سنت هم به شما کمک پولی نمیدهد. سازمان ملل در صورتی به شما کمک میکند که شما کارت دولت تاجیکستان را باطل و از سازمان ملل، درخواست کارت کنید که این بزرگترین ریسک است. در صورت قبول نشدن به سازمان ملل، احتمال دیپورت ۱۰۰% شما را تهدید میکند و مصارف یک خانوادهء چهار نفری بدون مصارف اسناد، حداقل ۵۰۰ دالر میباشد.
جمشید کهن آئین: همه ی افغان هایی که در تاجکستان زندگی میکنند، البته به منظور پناهندگی در کشور سومی، مهاجرت میکنند، زیرا اگر قرار باشد که در تاجکستان کسی زندگی کند، ادامه ی زندگی خیلی دشوار است.
۱. برای گرفتن کارت گریزه که دو دور داده میشود، کارت سفید برای مدت سه ماه قیمت ۳۰۰ دالر و کارت سرخ برای یکسال، قیمت ۸۰۰ دالر.
۲. برای گرفتن کارت گریزه، سپرافکه(زبان خط) از صاحب خانه ضرورت است که حدوداً ۱۵۰ دالر یا بیشتر خواهد شد.
۳. خانه باید در مناطقی چون وحدت یا هم لینن آباد گرفته شود. چون برای افغان ها اجازه ی زندگی در دوشنبه نمیباشد.
۴. کرایه ی خانه در وحدت از ۱۲۰ دالر تا حدود ۳۰۰ دالر میباشد.
۵. مصارف خوراکه در تاجکستان حدوداً یک و نیم برابر افغانستان است و بیشتر تعلق به خود شخص دارد. اگر پرسشی باقی مانده باشد، بنده در خدمت.
محمد سلیم احمدی: درتاجکستان هیچ جای زنده گی کردن نیست. لطفاً آنجا نروید که جز پشیمانی دیگر چیزی به دست تان نخواهد آمد.
Aziz Muradi: برادر عالیقدر من! مدت 11سال میشود من در تاجکستان زندگی میکنم با فامیلم از سال 2015. بعد سازمان ملل کمک های اش برای مهاجر را قطع کرده. کار یافتن بسیار مشکل است. کرایه از ۱۰۰ دالر الی چهارصد دالر میباشد.
Marsana Sanya: آنجا زندکی نکردیم. دوست هایم هستن. درخواست پناهندگی دادن. بعداز یک سال، دوباره برگشتن به افغانستان. چون کار پیدا نمیشه. قیمتی هم است و دیگه هر قدم پول میخواهند. کسی بخواهد کیس شان زودتر قبول شوه، از ۳ صد دالر شروع تا ۱۵۰۰ دالر.
Sahadat Wafa: سلام به همه دوست ها. ما فامیل چهار نفری در تاجکستان زندگی میکردیم. مدت چهار ماه، کارت سفید گرفته بودیم. کرایهء خانه از 100دالر شروع تا 200دالر. خانه که گزاره کنی حتا پاین تر از 100دالر اس. مواد خوارکه هم قیمت اس. ماهانه باید حداقل 500 یا 600 دالر درامد داشته باشی و خود افغان ها همه چیز را قیمت کردن. چون در کشور تاجکستان، خودشان اقتصاد خوب ندارن. زن و مرد کار میکند. برای افغان ها کار نیست. فقط کمک خارجی داشته باشی. پولیس هم آزار میدهد. به بهانه های مختلف، پول میگیرن. اصلاً پوشک خو بیخی قیمت اس. کارت سرخ هم پول زیاد کار اس و مهاجرین فقط حق دارد در وحدت زندگی کند. یک منطقه اس بنام وحدت که از دوشنبهء پایتخت20 دقیقه دور اس. آنجا زندگی کرده میتوانید و مردم تاجکستان فکر میکنن تمام پول پیش افغان ها اس. وطن وطن است. دوست های عزیز! لطفاً هر طرف میروید بروید، اما تاجکستان نروید. چندان جایی نیست.
Bahman Esmati: 1_کرایهء خانهء 2 اطاقه در حدود 200$ میانگینش است.
2_ مصرف 4 نفر در حدود 150 تا 200$ میشود.
3_ اجازهء درس تا کورس های عادی، اجازه هست برای مهاجرین.
4_ یو ان اچ سی آر تنها در صورت کیس های خاص و جدی کارت میدهد و تا اندازه ای کمک میکنند، اما تنها برای کیس هایی که 100% خاص و جدی باشد.
5_ فعلاً تنها در منطقه ای بنام وحدت برای افغانها جای میدهن که آن هم به بسیار مشکلات پیدا میشه، اما یک منطقهء دیگر نیز زیر کار است.
6_ کارت سرخ میدهن بعد از پرداخت پولش، اما بعد از تایید کمیسیون 10 نفره که از ارگان های دولتی شاملش است. در بعضی موارد، احتمال رد شدن هم هست.
Arash Nikzad: من در تاجکستان بودم و در بین شهر، زنده گی میکردم و 300 دالر کرایهء خانه ما بود و در مدت یک ماه 500 دالر را نان خوردیم. البته دو نفر بودیم و کار هم سخت است. پولیس هم به هر بهانه پول میگیرد.
منبع:
https://www.facebook.com/EverydayLifeInCanada/posts/2130846407219679
