د موبایل کارولو زیانونه!

ژباړه ـ ریاض مقامزی

په دې زمانه کې چې موږ ژوند کوو، له موبایل څخه لاس اخیستل او یا یې نه کارول تقریبا نا ممکن دی. دا ځکه چې پرته له موبایل څخه ورځنۍ چارې له خنډ او ځنډ سره مخ کېدای شي. له بلې خوا د موبایل ډېر کارول خپلې ستونزې هم لري؛ خو د موبایل په کارولو کې احتیاط کولای شي تاسو له دې ستونزو وژغوري. په دې لیکنه کې پر همدې موضوع خبرې کوو، چې د موبایلو ډېر کارول کومې ستونزې زېږوي او حللاره یې څه دي.

د موبایل کارولو زیانونه

نوي ماډل موبایلونو (ځيرک موبایلونو) د انسانو په ورځنيو چارو کې خورا اسانتیاوې رامنځته کړي دي، د خبرو او مکالمې پرته لسګونه نور هغه کارونه چې انسانان یې نه شي کولای یا يې په لږه موده کې نه شي کولای، ځیرک ټلیفونونه په خورا ښه شکل او کمه موده کې تر سره کوي؛ خو له دې ټولو ګټو سره ـ سره خپل زیانونه هم لري، چې د انسان جسمي او روحي روغتيا له ننګونو سره مخ کوي.

د موبایل ډېر کارولو د ستونزې مخنیوی په دې سره کېدای شي، چې استعمال یې کم شي؛ مګر له دې سره ـ سره ممکن ځينې نورې لارښوونې هم مهمې وي، چې د ستونزو په برخه کې به پرې خبرې وشي.

لومړی| د ورمېږ روغتيا ننګوي

پر له پسې د موبایل کارول ددې سبب کېږي، چې د ورمېږ (غاړه/څټ) ته زیان ورسېږي. په دې برخه کې د ورمېږ شخوالی، درد او بې حسي شاملېدای شي. شاید دا ستونزې عادي وګڼئ؛ خو داسې نده. د "غاړې/څټ" په برخه کې عصبي رګونه تېر شوي، چې د وخت په تېرېدو او د نه پاملرنې په صورت کې شاید لویې ستونزې ووینئ، چې د علاج وړ به نه وي.

په دې برخه لومړۍ توصیه د موبایل کم کارول دي، ترڅنګ یې هڅه وکړئ، موبایل په یو حالت کې مه کاروئ. کله کښېنئ، کله په بل اړخ شئ، کله پرېوځي او ...

دویم| د سترګو دید کمزوری کوي

که تاسو په ساعتونو ساعتونو د موبایل په کارولو تېورئ، نو ډېر ژر به د سترګو د دید له کمزورۍ او د سترګو اړوند له نورو ناروغيو سره مخ شئ. ددې چارې دوه اساسي علتونه ښودل شوي دي، لومړی دا چې په دوامداره توګه د موبایل ښېښې ته کتل ددې سبب کېږي، چې سترګې مو رپ و نه وهي. له همدې امله مو سترګې وچې پاتې کېږي او د سترګو وچوالی جدي روغتيا ننګونه پېښولای شي. دویم علت یې دا دی، چې د موبایلو روښناني په دومره نږدې فاصله کې سترګو ته زیان رسوي او د وخت په تېرېدو مو سترګې کمزورې کېږي.

ددې ستونزې د حل لپاره هم دوه توصیې دي. لومړۍ دا چې د موبایل کارولو پر مهال حتما وقفه کوئ او دویمه دا چې د شپې لخوا د موبایل روښنايي کموئ او برعکس په لمر کې زیاتوئ، ترڅو د سترګو له ستونزو په امان کې شئ.

درېيم| ضررناکې شعاوې لري

څېړنو ښودلې ده، چې موبایلونه د انتن اخیستلو پر مهال مختلفې خطرناکې شعاوې ترلاسه کوي او خپروي. ددې شعاوو په نتیجه کې بې انسان ته د ځایه غوسې، د خوب نا آرامي او اندېښنې ستونزې پېښدای شي. همدارنګه د جنسي ستونزو سبب هم کېږي.

په دې برخه کې څو توصیې موجودې دي، د موبایل کم کارول، د خوب پر وخت یې بندول، د خبرو پر ځای له پیغام څخه ګټه اخیستل پکې شاملېږي. له دې ټولو سره ـ سره ځينې نورې ستونزې هم شته، چې په لنډ ډول یې داسې یادونه کوو.

• د سرطان خطر
• د حافظې کمزورتیا
• د وزن ډېروالی
• په ځوانانو کې د ګوښه کېدو ستونزه
• اجتماعي اړیکې خرابوي او ...