To start downloading books

Please sign in or create an account.

هک څه شی دی؟

هک څه شی دی؟

ژباړه ـ ریاض مقامزی

کله چې د انټرنيټي امنیت خبره کېږي، ورسره سم د "هک" ګواښ هم زموږ ذهن ته راځي. په دې معنا چې انټرنیټي نړۍ هم لکه د ټولنيز ژوند په څېر له يو شمېر ګواښونو او ننګونو سره مخ ده. یو له دې ګواښونو څخه "Hack" بلل کېږي. موږ په دې لیکنه کې پر همدې موضوع غږېږو.

 

هک څه شی دی؟

په "۱۹۶۰ز" کال کې لومړنی هک په MIT کې ترسره شو. له همدې چارې سره سم د "هک"، "هیکر" او "هیکینګ" الفاظ رامنځته شول. له هک څخه موخه دا ده، چې د یو شمېر تګلارو په مرسته د یو تن د کمپيوټر او انټرنیټ معلوماتو ته د نوموړي له خوښې او اجازې پرته لاسرسی پیدا کړو. همدې کړنې ته په انټرنیټي نړۍ کې "هک" ویل کېږي، ددې چارې د ترسره کولو جریان "هیکینګ" او ترسره کوونکی یې "هیکر" بلل کېږي.

که څه هم دا کار غیر قانوني دی؛ مګر کله ناکله قانوني بڼه هم خپلوي. لاندې موارد یې قانوني بلل کېږي، چې (Ethical Hacking) یې بولي.

 

  • د مجرمينو په اړه د معلوماتو پیدا کول
  • د شبکې او کمپيوټرونو د امنیتي کمزورۍ معلومول
  • د لویو بشري ناورینونو مخنيوي لپاره هک کول

 

څه وکړو چې د "هک" ګواښ کم شي؟

که څه هم سل سلنه تضمین نه شي کېدای؛ مګر بیا هم ځينې لارښوونې شته، چې تاسو د "hack" له جدي ګواښ څخه وساتي. دا لارښوونې عملي کړئ:

 

  • په کمپيوټر کې له "فایروال" څخه کټه واخلئ
  • هغه پوستغالي "سافټویرونه" انسټال کړئ، چې معتبرې کمپنۍ یې تولیدوي
  • سیسټم، "Firmware" او نورو مواد اپډيټ وساتئ
  • د اپډيټ انتي ویرسونه کارول
  • د قوي پاسورډونو (کوډونو) درلودل. په دې برخه کې هڅه وکړئ، الفبا، اعداد او سیمبولونه وکاروئ
  • په اونۍ یا حد اقل په میاشت کې یو ځل خپل کوډونه بدلوئ
  • ټولو اکونټونو او سیسټمونو ته مو یو ډول کوډ مه ټاکئ

 

هک څنګه کېږي؟

که څه هم په دې برخه کې وضاحت دومره آسانه نه دی؛ مګر بیا هم یوه خبره په ټولو کې مشترکه ده. هغه دا چې هیکر د یو لړ تګلارو په مرسته هڅه کوي، چې د سیسټمونو د فعالیت څرنګوالی معلوم کړي. یعنې پر دې ځان پوهوي، چي سیسټم څنګه کار کوي. کومې تګلارې لري او ورته نور مسایل هم لټوي. له دې وروسته بیا یاد سیسټم ته ورته تګلاره برابروي او سیسټم ته دوکه او فرېب ورکوي. 

 

د هکینګ ډولونه

دې ته په کتو چې کوم شیان هک کيدای شي. کولای شو "هکینګ" پر لاندې ډولونو ووېشو.

 

  • د ویبسایټ هک (Website Hacking)
  • د شبکې هک (Network  Hacking)
  • د برېښنالیک هک (Email Hacking)
  • د پټ نومونو (Password) هک (Password Hacking)
  • د کمپیوټر هک (Computer Hacking)
  • د اکونټونو هک (ID hacking)

 

د هک موخه څه ده؟

باید ووایو، چې په نړېواله کچه ډېر هک کېږي. د هر هکر ځانته ځانګړي اهداف وي. خو په عمده ډول یې لاندې موخې بیانولای شو.

 

  • د پیسو ترلاسه کول
  • اطلاعات د خپل ځان په ګټه کارول
  • د یو چا شخصیت زیانمنول
  • سیاسي موخې
  • د نورو د پلان په اړه پوهېدل
  • ترهګري 
  • د معلوماتو د خرڅلاو او ...

 

آیا هکران هم ډولونه لري؟

ځواب هو دی. د هکر موخو ته په کتو د هکینګ د برخې متخصصین هکران پر لاندې ډلګيو وېشي. 

  • ـ White Hat Hacker
  • ـ Black Hat Hacker
  • ـ Grey Hat Hacker
  • ـ Red Hat Hacker
  • ـ Blue Hat Hacker
  • ـ Elite Hacker
  • ـ Script Kiddie
  • ـ Neophyte / Green Hat
  • ـ Hacktivist
Related Articles

راځئ له یوارنیمو مو خبر کړم

راځئ له یوارنیمو مو خبر کړمد یوارنیمو نوم د اورانوس سیارې له نامه څخه اخیستل شوی چې د یورانیمو له کشف څخه اته کاله مخکې کشف شوې وه. یورانیم د لمړي ځل لپاره د یوه آلماني کیمیاپوه لخوا په ۱۷۸۹ زیږدیز کال کې کشف شول، دا یورانیم دپخواني بوهیما یا اوسني چک هیواد د سپینوزرو له کان څخه لاس ته راغلي وؤ. یوارانیم د لمړي ځل لپاره په ۱۸۴۱ زیږدیز کال کې د فران...

تجارت رسانه یی

تجارت رسانه یی مصطفی عمرزی فضای پس از حاکمیت طالبان، زمینه های زیادی را از جمله برای تجارت گسترده، آماده ساخت. یکی از موارد آن، تجارت رسانه یی ست که در حدود فعالیت نشریه ها، رادیو ها، تلویزیون ها و آژانس های خبری، صورت می گیرد.  حکومت افغانستان که در امر فعالیت های رسانه یی، متعهد است، متاسفانه با ضعف دستگاه اداری خویش و نداشتن قوانین واضح که در...

دروغجن انسان څنګه پېژندلای شو؟

ژباړه ـ ریاض مقامزی  د یوې داسې دستګاه لرل، چې هر چېرته له ځان سره یوسې او دروغ پرې معلوم کړې، يوه ښه نظریه ده. مګر داسې کوم انتخاب نه لرو. هغه څه چې موږ په واک کې لرو زموږ دننی حس دی، چې پر مټ یې دروغ معلومولای شو. که څه هم تاسو ته به عجیبه ښکاري، مګر دا یو حقیقت دی، چې دروغ ویل د انسانانو په منځ کې په پراخه کچه رواج لري. په ځينو ټولنو کې درواغ...

Recommended Articles

که دا عادتونه خپل کړئ له غربت څخه خلاصېږئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا به سمه خبره وي، چې شتمني له قسمت سره تړلې ده؛ خو دا خبره هم هېڅکله غلطه نه ده، چې ستاسو عادات په دې برخه کې رغنده رول لري. که تاسو هر څومره ډېرې پیسې ولرئ؛ مګر پر مصرف، پانګونې او نورو لاروچارو پوه نه شئ ډېر ژر به مو غربت د کور تر دروازو ورسېږئ. یا که ډېر غریب هم یئ؛ مګر دا لارښوونې عملي کړي، نو ډېر امکان شته، چې له غربت څخه...

بي دوه پنځوس" څه ډول الوتکې دي؟"

ژباړه ـ ریاض مقامزی په هېواد کې د جګړو له پراخوالي سره سم امریکايي ځواکونو اعلان وکړ، چې د بي.۵۲ الوتکو پر مټ به پر تالبانو هوايي بریدونه وکړي؛ همداسې وشول او په بېلابېلو سیمو کې یې د وسله والو تالبانو ډلې په نښه کړې. خو اوس پوښتنه دا ده، چې بي ـ ۵۲ څه ډول الوتکې دي او کومې ځانګړتیاوې لري؟  ددې لیکنې تر پايه به مو دواړه پوښتنې حل شي.    ځانګړتي...

په ځوانۍ کې د ويښتانو سپينېدل او درملنه

د ويښتانو سپينېدل اکثراً د زړښت معنا ورکوي نو ځکه خو انسان د خواشينۍ احساس کوي؛ مګر دا لا ډېره خواشينوونکې وي، چې په ځوانۍ کې مو ويښتان سپين شي. په طبیعي توګه د سپين پوستو ويښتان نسبت تورپوستو ته ژر سپینېږي. معمولاً په سپين پوستو کې د ويښتانو سپينېدل د ژوند د څلورمې لسیزې په لومړيو کې پيلېږي، مګر په نورو نژادونو کې دا حالت د څلورمې لسیزې په وروستيو...