To start downloading books

Please sign in or create an account.

د غوسې اجتماعي او روغتيايي زیانونه

د غوسې اجتماعي او روغتيايي زیانونه

لیکنه ـ فاطمه اعظم

قهر او غوسه تر هغه مخکې کنټرول کړئ، چې پر ژوند مو حاکم شي. د کنټرول وړ غوسه د ځينو ناوړه پېښو او خبرو په مقابل کې د بدن يو طبيعي عکس العمل دی؛ خو له حده زيات قهر او غوسه په ژوند کې د لويو ستونزو سبب کيږي. دغه ډول غوسې ته د ناروغۍ يو حالت ويلی شو چې ځان بايد ترې وساتو. 

 د قهر او غوسې زیانونه

د انسان ټولنيز شهرت زيانمنوي، له کورنۍ، ملګرو او همکارانو سره یې اړيکې خرابوي، د سمې پرېکړې واک ترې اخلي، کاروبار ته يې زيان اړوي، له داخلي سکون، دماغي ارام او خوښي مخه يې نيسي او احساسات يې بې توازنه کوي، نويو څېړنو ښودلې ده چې عمر هم لنډوي. 
 غوسه د انسان خوشالي وژني او ديوې ثانیې قهر په بدل کې ۳۰ ثانیې خوشالي له منځه ځي. همدا راز زړه ته تاوان اړوي، د وينې فشار لوړوي، د بدن دفاعي سيستم کمزوری کوي او د انسان څېره بدرنګوي. 
 قهر ځکه په زړه ناوړه اغېزه کوي چې له امله يې په بدن کې د اډرينالين او کورتيزون هورمونونه افرازېږي چې د زړه ضربان او چټکتيا زياتوي، ځينو غړو ته د وينې جريان زیاتوي او نورو ته يې کموي.
 د رګونو په منځ کې د سختوالي سبب کېږي چې رګونه تنګيږي ( او د وينې  فشار د همدې امله لوړيږي)، د رګونو د دېوال د تخریب سبب کېږي چې په پايله کې د زړه ناروغۍ رامنځته کوي. 
 د امريکا د زړه ناروغيو په ژورنال کې د ۴۴ څېړنو پر بنسټ د زړه د ناروغيو او منفي/ شديدو احساساتو تر منځ د اړيکو مسٔله ثبوت شوې ده.
 نه کنټرولېدونکی قهر او نور منفي احساسات په روغو خلکو کې ناروغي رامنځته کوي او د ناروغو خلکو ناروغي تشدیدوي. 

 د غوسې فزيکي اغیزې

قهر او غوسه په بدن کې د جګړې يا تېښتې ( Fight or flight ) ميکانيزم فعالوي چې د وېرې، وارخطايي او اضطراب په شان بدن ته د روحي فشار مسؤل هورمونه پمپوي.
 په دې حالت کې دماغو او کولمو ته د وينې جريان کموي او عضلاتو ته یې زياتوي چې دزړه د چټک ضربان،  حرارت او خوَلې کېدو سبب کېږي.
 په اوږده مهال چې د فزیکي او رواني نارغیو سبب کېږي. 
 او همداسې د قهر، غوسې او روحي فشار له امله ازاد شوي کيمياوي مواد او د هغو په پايله کې ميتابوليکي بدلونونه خطرناک روغتيايي عواقب لري چې يو څو يې دا دي: 
 سردردي، د ګېډې د درد په شان هضمي ستونزې، بې خوبي، زياتېدونکی اضطراب، ژور خپګان، د وينې لوړ فشار، د اکزيما په شان جلدي ستونزې، د زړه حمله او دماغي حمله. 
 مخکې له دې چې په  دې خطرناکو ناروغيو اخته شو بايد مخه يې ونيسو.

Related Articles

د "نوروز" ملي تاريخ

 د نړۍ هر ملت د ژوند د مختلفو مناسبتونو لپاره خپلې خپلې ورځې لري چې د هغوی د تمدن، کلتور او تاریخ یې ژوندی ساتلی وي. دغه ډول مناسبتونه کلتوري، تاریخي، موسمي او مذهبي بڼې لري چې د ملت وګړي یې نمانځي او په خپلو تاریخي او کلتوري ارزښتونو ویاړي. همداسي پښتانه افغانان هم د خپل ژوند مناسبت لپاره ځانګړی مراسم، عنعنې، دودونه او رواجونه لري.  پښتانه افغانان...

بې منزله مزل

حکایت دی، چې یو "لاروی" دوه لاري ته ورسېد. حيران شو چې پر کومې ولاړ شي. یوې لارې ته یې اشاره وکړه او په هغه ځای کې له ولاړ بوډا څخه یې پوښتنه وکړه: دا لاره چرته ځي؟ ځواب یې ورکړ: ته کوم ځای ته ځې؟ لاروي وویل: نه پوهېږم چې چېرته ځم. منزل مې ندی معلوم.  بوډا ځواب ورکړ: هغوی چې مقصد او منزل یې نه وي معلوم، پوښتنې ته اړتیا نه لري. ټولې لارې ورته یو شان...

نژاد پرستی در ادبیات فارسی

نژاد پرستی در ادبیات فارسی (از هدایت و علوی تا درویشیان و بادکوبه یی) یوسف عزیزی بنی طُرُف فرج سرکوهی، پستی نوشته است در بارهء سخنان هنرمند بوشهری، سعید شنبه زاده و منکر نژادپرستی اتنیکی در ایران شده؛ اما پس از نقدها و کامنت های بسیار پذیرفت که اشتباه کرده است. من زیر پُست جدیدش این مطلب را نوشتم که در این جا می آورم: خوشحال ام که نوشتهء پیشین...

Recommended Articles

عثمان کاکړ څنګه ووژل شو؟

پښتونخوا ملي عوامي ګوند ادعا کوي چې د دغه ګوند صوبايي مشر عثمان خان کاکړ وژل شوی دی او دوی سره دې لړ کې کافي ثبوتونه شته. یو شمېر نورو ځايي سیاسي ګوندونو هم د یاد ګوند ملاتړ کړی او د بلوچستان صوبايي حکومت وايي، د پېښې په هکله به څېړنه کوي. د یادونې ده چې د روانې جون میاشتې پر ۱۷ نېټه ویل شوي و، چې د عثمان خان کاکړ سر سخت ټپي شوی دی. له پېښې وروست...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

په ځوانۍ کې د ويښتانو سپينېدل او درملنه

د ويښتانو سپينېدل اکثراً د زړښت معنا ورکوي نو ځکه خو انسان د خواشينۍ احساس کوي؛ مګر دا لا ډېره خواشينوونکې وي، چې په ځوانۍ کې مو ويښتان سپين شي. په طبیعي توګه د سپين پوستو ويښتان نسبت تورپوستو ته ژر سپینېږي. معمولاً په سپين پوستو کې د ويښتانو سپينېدل د ژوند د څلورمې لسیزې په لومړيو کې پيلېږي، مګر په نورو نژادونو کې دا حالت د څلورمې لسیزې په وروستيو...