To start downloading books

Please sign in or create an account.

Wiqar Ibrahimi 3 years ago 952
د افغان داستاني ادبياتو منځپانګه

د افغان داستاني ادبياتو منځپانګه

 

لیکنه: وقار ابراهیمي

عموماً د هر ټولنې ادبیات یوازې او ټول مسایل یې د فکري ځواک په بنسټ نه رامنځ ته کېږي، د طبیعت داسې ډېر اړخونه شته چې د ځآنګړې پاملرنې وړ ګرځي او انسان دې ته هڅوي تر څو د قلم څوکه د طبیعت په دې ځانګړینو په مثبت او منفي ډول وخوځوي.

او همداسې نور ډېر د اړتيا په بنسټ هم لیکل شوي دي.

• داستاني ادبیات چې د یو ټولنې په مهمو هغه کې راځي، زما په فکر تر ډېره د فکر څخه بهر دی. (دلته داستاني ادبيات تر نورو زیات د یادولو وړ دي)  یعني زیاتره کله چې په داستاني(کیسه، ناول، رومان او ورته نور داستاني برخه کې) ادبیاتو کې صحنې انځور کېږي، ډېره برخه یې له لیدلو، کتلو، او اورېدلو څخه انځور او لیک کېږي، او دلته د یادولو وړ ده، چې ټول ادبیات یوازې په لیدنو، کتنو، او اورېدنو نه دې تکیه، بلکې په ټوله کې په نړۍ سربېره زموږ ټولنه او چاپيريال هم له قوي فکر کوونکو او د پیاوړي لیدلوري اشخاص او د داستاني برخې لیکونکي شته چې پرته له لیدنو او کتنو... ډېر پياوړی فکر لري، او په 

دې سره د داستاني او ورته نورو طریقو نوی فکر ټولنې ته انتقالوي، چې هر یو یې په خپل ځای د قدر وړ دی. موضوع رانه زیاته بلې خواته لاړه نه شي، اصلي خبرې ته به راشو.

که یو لیکوال په هر برخه کې لیکل کوي، له انفرادي چلند څخه نیولي تر ټولنیز چلند پورې هر څه یې په شخصیت او ورته لیکوالي هم اغېز ښېندي، چې په دې کې  د ټولنې لیدنې کتنې اورېدنې هم ور څخه ‌مراد دي.

افغاني داستاني ادبیاتو ته زما په فکره زموږ په هېواد کې د پخوا په پر تله ورته په یوه نیمه لسیزه کې د پام وړ کار ورته شوي دي، او ډېر څه پکې لیکل شوي دي. خو په دې برخه کې هر فکر او کتاب ځان ته د تبصرې وړ دی، چې ځینې په ځای او په ښه ډول لیکل شوي، او ځینې...

• کله چې د ټولنې لیدنې کتنې، او اورېدنې په یو شخص اغېز ښېندي، همداسې لیکوال هم د همدغو ټولنې یو غړی دي، چې دا هر څه ویني.

د ټولنې ژوند حال او د وګړو چلند تر ما تاسو پرې ښه پوهېږي، همداسې زموږ د ټولنې لیکوالان اوسېدونکي دي، او داسې یې د ټولنې ژوند د ټولنې د وګړو رفتار چار چلند د زیاتره لیکوالو لپاره په دې برخه کې د قلم 

ازمویلو لپاره ښه زمینه برابره کړې ده.

له کومه چې په لیکلو او لوستلو پوهېدلي یم، له همغه ورځې مې تر اوسه پورې داستانې برخه ډېره لولم، او ځینې وخت پکې خپله هم مات او ګوډ فکر ازمایم، او د یو څه لیکلو لپاره مې قلم اوچت کړی دي/وو او تر اوسه هم په مینه د نورو لیکوالانو کیسه یز کتابونه ناولونه او نورې برخې لولم، ځکه دا برخه د تفریح سربېره یو بله لویه ګټه هم لري چې پکې د افکارو تومنه ډېره پیاوړې وې، تر اوسه ما چې د خپلې کتاب المارۍ او د ملګرو له کتابتونونو څخه څومره ناول لوستلي شمېر به یې تر پنځوسو بره وي، خو په دې کې مې تر اوسه پورې؛ یو ناول د مینې په اړه په زړه کېږي، چې یو مئین پکې خپلې هدف ته ورسېږي، او پاتې نور څنګه چې زموږ په ټولنه کې  دودونه دي، همداسې د رواجونو ښکار شوي دي.  آن تر دې زموږ د ټولنې داستاني ادبيات هم د همدې رواجونو ښکار شوي دي، او په ښه ډول پکې انځور شوي/کېږي. او په داستاني برخه کې هم ترې لوبېدونکي کرکټرونه اغېزمن شوي دي، چې زموږ د ټولنې واقعي تصویر په ښه ډول پکې ښکارېږي.

نو په ټوله کې داستاني ادبيات هم د ټولنې له بدو 

حالاتو رواجونو څخه په آمان پاتې شوي نه دي، هغه کې د داستان هره برخه وي، ډېر د افغانۍ ټولنې واقعي حال په ښه ډول پکې انځور شوي دي.

 

 

Related Articles

اوټوپسي یا وروسته له مرګ څخه ازموينه

ژباړنه ـ وړانـــــګه اکبر   اوټوپسي یا وروسته له مرګ څخه ازموینه چې د Necropsy په نوم هم یادېږي یو جراحي بهیر دی.په دې بهیر کې مړی څېړل کېږي چې د مړینې لامل، ډول، او دا چې مړینه په کومه لاره رامنځته شوې ده.په دې بهیر کې دا هم معلومېږي چې آیا مړینه خو به د کومې ناروغۍ له امله نه وي رامنځته شوې؟ یا دا مړینه خو به په بدن باندې د ټپ یا د وهل کېدو څخه...

خوشحاله ټولنه/کورنۍ څنګه جوړېږي؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی هر انسان غواړي نور خلک یې وستايي، مرسته یې وکړي، احترام یې وشي او بالاخره یو خوشحاله ژوند ولري. ددې خوښۍ د ترلاسه کولو لپاره اړینه ده، چې په ټولنیز ژوند کې ځينو ټکو ته پام وکړو. په دې لیکنه کې پر همدې خبرې شوي، چې څنګه کولا شو، یوه خوشحاله ټولنه/کورنۍ جوړه ولرو.   خوشحاله ټولنه/کورنۍ څنګه جوړېږي؟ کله چې د "ټولنې" لفط اورو/لو...

رنسانس خیالی بقایای تیمور لنگ

رنسانس خیالی بقایای تیمور لنگ مصطفی عمرزی یادآوری: هرچند قبلاً در این مورد، تذکر داده ام، اما یادآوری دوباره ی آن به این خاطر مهم است که در رابطه، تفصیل بیشتر آورده ام.  چند سال قبل، سید انوار سادات در ولسی جرگه با وقاحت تمام از داعیه ای صحبت کرد که در زیر کوشیده ام خلاف آن، ثابت شود. متاسفانه این شخص نکبت- به استثنای بوت کمال ناصر اصولی که بر...

Recommended Articles

د وينا پر مهال د ويرې ختمولو 27 ګټورې لارې

هغوى چې په سټيج باندې عونډو، سيمنارونو، ټولګي او حتى د ملګرو سره په مخامخ خبرو پر مهال ويره احساسوي دوى عمومآ د Glossophobia په اروايي ناروغۍ اخته دي، چې د خبرو دغه ويره د مرګ له ويرې هم سخته ده چې ستاسو مسلکي او شخصي ژوند زيان رسولى شي. ددغې ويرې پر مهال ستاسو بدن ريږدي، لاسونه مو خولې کيږي، زړه ضربان مو زياتيږي، چې په تجارت او د ژوند په نورو اړخ...

که مو ویښتان تویږي دا درې خواړه وخورئ

مهمه نه ده چې ويښتان مو اوږده، لنډ، صاف یا ګالګووتي او یا په هر شکل چې وي خو د ویښتانو تویدل یو داسې افت دی چې په ټولو راتللی شي. یوازېنۍ د خلاصون لاره ترې همدا ده چې اندیښنه کمه او کار ډیر وکړو. د ویښتانو تویدلو تر ټولو ستر او عام لاملونه اندیښنه، په بدن کې د ویښتانو پورې اړوند ویټامینونو کمښت، هورمونيکي ستونزې، بې کیفیته شامپو او نورو تولیداتو ک...

کوټه سنګي ته ولې کوټه سنګي وايي؟

ځینې کسان په دې اند دي چې د کوټه سنګي نوم اصلا د هغې ډبرېنې کوټې څخه اخیستل شوی دی چې یو وخت په میرویس میدان کې جوړه شوې وه.ویل کیږي کله چې د دغه ځای د سړکونو کرښې وکښل شوې د سړکونو د تقاطع په نقطه کې یعنې په څلور لارې کې د ساتونکي لپاره د ډبرو یوه خونه جوړه شوه له همدې امله دا سیمه په کوټه سنګي یا د ډبرو د کوټې په نوم ونومول شوه.خو اصلا د دې  سیمې...