To start downloading books

Please sign in or create an account.

د افریقا خړ طوطي

د افریقا خړ طوطي

د ډول علمي نوم یې (Psittacus erithacus) ده، د (African gray or gray parrot) په نومونو هم پېژندل کیږي، د توتي ډول ده او په (order Psittaciformes) ډله کې ډلبندي شوی. په ساو ټام، عاج ساحل، ټوله نایجیریا او کامېرون، د کونګون په جمهوریت کې، یوګاندا، تانزانیا او کینیا کې پیدا کیږي. 

فزیکي ځانګړتیاوې د افریقا خړ توتي او نور ټول فرعي ډولونه یې سپینو زرو ته ورته خړ رنګ لري، سر کې یې رنګ ډېر خیره یا تېز ده، د سر او تنې بڼکې یې په پای یا چار چاپېره څنډو کې سپین رنګ لري. د لکۍ بنکې یې روښانه سور رنګ لري. کوم توتیان چې ډېر عمر لري ممکن د بدن بڼکو کې یې هم سور رنګ را څرګند شي. د سوېلې افریقا ځینې نسل اخیستونکو داسې نسلونه خوښ کړي وو چې د بچیانو ټول رنګ یې سور وو کوم چې په ډېر لوړ قیمت پلور کیږي. مخ یې په سپین پوستکي پوښل شوی وي او کله چې توتي وارخطا شي د مخ رنګ یې سور والی پیدا کوي. د (Psittacus erithacus timneh) ډول یې تېز خړ رنګ او توره لکۍ لري. نر یې له ښځې کمه اندازه غټ وي. تر ټولو غټ ډول یې (Psittacus erithacus erithacus) ده کوم چې له ۳۰ تر ۴۰ سانتي متره (له ۱۲ تر ۱۶ انچه) پورې اوږدوالی لري او وزن یې له ۴۰۰ تر ۶۵۰ ګرامه پورې رسیږي. تر ټولو وړوکی ډول یې (Psittacus erithacus timneh) ده کوم چې له ۲۳ تر ۲۸ سانتي متره (له ۹ تر ۱۱ انچه) پورې اوږدوالی لري او وزن یې له ۲۵۰ تر ۳۷۵ ګرامه پورې رسیږي.  #عادتونه د افریقا خړ توتي د ټیټو سیمو باراني ځنګلونه خوښوي. چار چاپېره دښتو او کرنیزو ځمکو ته خوړو پسې ځي. په خوړو پسې د تګ پر وخت تر ۵۰ توتیانو پورې سره ډله کیږي. میوه خوړونکي (frugivorous) دي او مختلف ډوله تخمونه، مغزي او میوې خوري خو د خوړو له دې رژیم سره کله کله د ونې پوستکي، ګلان او بې شمزي ژوي هم زیاتوي. کله کله په سره خاوره چې میدان وي او کوم بوټی یا ونه نلري هم کیني او ممکن لامل یې د پرازیت ضد د ترکیب شتون وي. کله چې په ونه کې ناست وي د الوتو پر ځای په مښوکه او پښو باندې له یو څانګې بلې ته ختل غوره ګڼي. 

د شپې لخوا د ارام کولو په ځای کې تقریبا له ۱۰۰۰ زیات یو ځای کیږي. د شپې لخوا ارام په داسې ټاپوګانو کې کوي چېرې چې سمندر غاړه یا سیندونه لنډ وي او یا هم مسطحه هواره ځمکه تر څنګ ولري تر څو د ښکار کونکي ژوي له برید څخه ځان وژغوري. ډېر زیات ټولنیز چلند لري او خپله کې یو بل سره په بې ترتیبه غږونو خبرې اترې کوي. خپل غږ د خطر د زنګ د پیغام په توګه، خپله کې سره د راټولېدو لپاره او رقیب ته د غوسې کولو لپاره کاروي. د نورو مرغانو او اسمان څکالي هم غږونه هم زده کوي. ډېر وخت د خزنده ګانو لخوا ښکار کیږي، بیزوګانې یې په هګیو برید کوي. په ځنګلونو کې تر ۲۰ کاله پورې عمر کولای شي خو په کور کې ساتل شوي تر ۵۰ کالو پورې ژوندي پاتې شوي. 

د مثل تولید

د درې کلنۍ او پنځه کلنۍ تر منځ جنسي بلوغ ته رسیږي. په ډېرو سیمو کې په وچ موسم کې د مثل تولید کوي، ځینې ډولونه یې په کال کې دوه ځلې د مثل تولید کوي. کوم ډولونه یې چې په ډله کې ژوند کوي د مثل تولید پر وخت یوه جوړه یوازې په یوه ونه کې ځاله جوړوي او ځاله یې له ځمکې تقریبا ۳۰ متره پورې لوړه وي. د جنسي نزدیکت لپاره نر او ښځه یو ډول ګډا کوي او خپل وزرونه لاندې زوړند پرېدي تر څو یو بل ته د مینې اظهار وکړي او یو بل جذب کړي. ښځه په ځاله کې پاتې کیږي او له درې تر پنځو پورې هګۍ کوي او نر تر هغو پورې خپلې ښځې ته خواړه راوړي تر څو یې هګۍ په بچیانو نه وي بدلې شوې. هګۍ یې په ۲۰ یا ۳۰ ورځو کې په بچیانو بدلیږي. واړه بچیان یې له ۱۰ تر ۱۲ اونیو پورې په الوت پیل کوي خو له خپل مور او پلار سره تر درې کالو پورې نږدې اړیکې ساتي. واړه بچیان یا کم عمره توتیان یې په ډله کې د غټو توتیانو مطیع وي.  

ذکریا رحيمي 

Related Articles

د صدارت پر مهال د محمد موسى شفېق لاسته راوړنې او تېر وتنې

پوهنوال مست علي ( نــيازى ) ښوونې او روزنې پوهــنځى تاريــــــــــــخ څانګې استاد  د صدارت پر مهال د محمد موسى شفېق لاسته راوړنې او تېر وتنې ١٣٧٢ ل کب ٢٢ مه _ ١٣٥٢ ل کال د چنگاښ ٢٦ مه لنډيز محمد موسى شفېق د مولوي محمد ابراهيم کاوي زوى په ١٣١٠ ل ١٣٩١ ز کال د کابل په ښار کې زېږېدلى پلار يې يو ديني عالم و . لومړنۍ او منځنۍ زده کړې يې د ننگرهار پ...

د ساختمانی غړو براورد عملی مثالونه

#براورد (Estimation )براورد د يو پروژې د موادو او قیمت تخمینی ټاکل ته وايي او همدارنګه هر ساختمان د براورد بیلابیلې طریقې لري،چې دلته زه د تعمیر د براورد طریقه ذکر کوم.د تعمیر د براورد لپاره دري مختلف میتودونه دی 1️⃣👉: Center line method2️⃣👉Long and short wall3️⃣👉Cross section  اوس موږ او تاسی د سنتر لاین میتود په مرسته د تعمیر براوردEstimatio...

هغه دروغ چې مور او پلار یې باید اولاد ته ونه وایي

  لیکنه: شکېبا نادري هغه دروغ چې مور او پلار یې باید خپل اولاد ته ونه وایي   هر مور او پلار هڅه کوي چې اولادونو ته یې سالمه روزنه ورکړي، د مشرانو پر وړاندې درناوي ور زده کړي، له دروغ ویلو یې منع کړي، د تعلیم لپاره یې تشویق کړي، خو ځینې وخت مور او پلار د دې لپاره چې اولادونه یې کومه غلطه کړنه ترسره نه کړي، دوی ورته دروغ وایي، دا ښکاره خبره ده چې...

Recommended Articles

د نارينه د جنسيت د هورمون د کمېدو سببونه

هورمونونه په بدن کې ورو ورو خو ژور او دومداره اغېز لرونکي کيمياوي مواد دي، هورمونونه ورو ورو تاثیر پيلوي خو دا تاثيرات یې بیا د ډېر وخت لپاره دوام کوي، هورمون د کاربون هيدرات او شکرو غوندې نه دي چې يو کس ته لس دقيقې غښتلې انرژي ورکړي لس دقيقې وروسته بيا بېرته خپل ټول تاثير له لاسه ورکړي، د هورمونونو تاثير د زيات وخت لپاره دوام کوي. د انسان په بدن...

د حافظې د پیاوړتیا څو لارې

هغه حقیقت چې د عمر په زیاتېدو سره حافظه له منځه ځي، دلیل نه شي کېدای چې ونه شو کولی د له منځه تللو طریقه یې ډېره سسته کړو. څېړنو ښودلې ده چې موږ کولی شو د امکان تر حده حافظه وساتو، اجازه راکړئ دغه عملي لارې وسپړو.  د حافظې د قوي کېدلو څو لارې  ژور فکر وکړئ چې فعاله حافظه مو بهتره شي: فعاله حافظه تقریباً ستاسو د مغز د یادښت کتابچه ده، چېرته چې نوي...

اعصاب په کومو شيانو کمزوري کېږي

د انسان په وجود کي اعصاب تر ټولو مهمه برخه ده، د انسان ټولي چاري او فعالیتونه د همدغي ناحیې څخه کنټرولېږي.لاندي ځیني مهم ټکي دي چي په پام کي نیول یې د ذهن په سالم ساتلو کي مرسته کو. - د سهار چای نه چیښل:هغه خلک چې د سهار چای نه چیښي په بدن کي یې د شکري اندازه راکښته کېږي، په نتیجه کي یې دماغ ته په کافي اندازه مواد نه ور رسېږي او دماغ کمزوری کېږي....