د افغانستان او چین ترمنځ ترانزیتې سرک کوم چې په بدخشان ولایت کې جوړیږي، د جوړیدو اهمیت یې د افغانستان په اقتصاد کې

لیکونکی: ساحل ګلابزی

11-Nov-2024

د افغانستان او چین ترمنځ د ترانزیتي سرک پروژه چې د بدخشان ولایت په سیمه کې جوړیږي، د افغانستان لپاره لوی اقتصادي او ستراتیژیک اهمیت لري. دا سرک چې له افغانستان څخه چین ته د یو مستقیم لېږدونې لارې په توګه جوړیږي، په اقتصادي، سوداګریزو، او د ترانزیت په برخو کې د افغانستان لپاره مهمې ګټې لري. دلته د دې پروژې پر مختلفو اړخونو او د افغانستان پر اقتصاد باندې د هغې د اغېزو په اړه بحث کوو:

۱. اقتصادي پراختیا:
افغانستان ‌یو په وچه چاپیر هېواد دی چې د سمندري بندرونو د نشتون له امله د بهرنیو بازارونو سره مستقیمه اړیکه نه لري. دا پروژه افغانستان ته فرصت برابروي چې چین، د نړۍ یو له لویو اقتصادي قدرتونو څخه، سره مستقیمه تجارتي لاره ولري. په دې سره به افغانستان د چین د بازارونو په کارولو سره خپل محصولات لکه وچه مېوه، قالینې، او نور محلي تولیدات چین ته صادر کړي او د خپلو صادراتو ارزښت لوړ کړي. دا به د افغانستان عواید لوړ کړي او په اقتصادي وده کې به مهم رول ولوبوي.
۲. د سوداګریزې بیارغونې فرصتونه:
د دې سرک له لارې به افغانستان د سیمې د نورو هېوادونو لپاره هم د تجارتي مرکز په توګه فعاله شي. د افغانستان جغرافیایي موقعیت په اسیا کې د مرکزي او سویلي اسیا ترمنځ د پل حیثیت لري. د بدخشان له لارې چین ته د تېرېدونکې لارې جوړېدل به د افغانستان اقتصاد ته فرصت ورکړي چې له پاکستان، تاجکستان، او ایران سره هم تجارتي لارې پراخه کړي او د سیمې په سوداګرۍ کې یو مهم محور وګرځي.
۳. د ترانزیت د عوایدو زیاتوالی:
دا پروژه به افغانستان ته د ترانزیتي عوایدو یو مهمه سرچینه وي. د افغانستان په خاوره کې د سوداګریزو مالونو تېرېدنه به مالیاتي عواید او نور خدماتي عواید برابر کړي چې دا به د هېواد عواید زیات کړي او د ملي بودیجې د پیاوړتیا سبب به شي. د ترانزیت عواید به د اقتصادي ثبات په راوستلو کې مرسته وکړي او د خلکو د ژوند په ښه والي کې اغېز ولري.
۴. د کار موندنې فرصتونه:
د دې سرک د جوړېدو پروسه به د سلګونو خلکو لپاره د کار موندنې فرصتونه رامنځته کړي. د دې پروژې په جوړولو کې به د افغانانو کارکولو امکانات زیات شي او د هېواد په بېلابېلو برخو کې به د کارکولو فرهنګ وده وکړي. سربیره پر دې، د دې لارې فعالیدو سره به نورې سوداګریزې پروژې هم پیل شي چې کارګرانو او نورو مسلکي کسانو ته د کار زمینه برابروي.
۵. د افغانستان او چین ترمنځ د اړیکو پراختیا:
د افغانستان او چین ترمنځ د دې ډول ګډو پروژو پلي کېدل به د دواړو هېوادونو ترمنځ د سیاسي، اقتصادي، او فرهنګي اړیکو پراختیا ته هم لاره هواره کړي. دا سرک به د دواړو هېوادونو ترمنځ د باور فضا لا پیاوړې کړي او د دواړو هېوادونو ترمنځ د ستراتیژیکو همکاریو ته لاره پرانیزي.
۶. د سیمه‌ییزې همکارۍ لپاره د نوي فرصتونو رامنځته کول:
د افغانستان او چین ترمنځ د ترانزیتي سرک جوړېدل به په سیمه کې د نورو هېوادونو سره د اقتصادي همکاریو لپاره هم نوې لارې پرانیزي. دا پروژه به افغانستان ته د دې زمینه برابر کړي چې د کاسا-۱۰۰۰، ټاپي، او نورو ستراتیژیکو پروژو په څېر د سیمې د هېوادونو ترمنځ د اړیکو په برخه کې مهم رول ولوبوي.
 پایله
د افغانستان او چین ترمنځ د بدخشان په سیمه کې د ترانزیتي سرک پروژه نه یوازې د افغانستان اقتصادي وضعیت ته وده ورکوي، بلکې د سیمه‌ییزې همکارۍ او سولې لپاره هم مهمه ده. افغانستان ته د دې لارې جوړېدل د اقتصادي ځان بسیاینې په لوري یو لوی ګام ګڼل کېږي چې د هېواد اقتصادي او ټولنیز وضعیت د ښه کېدو لپاره ډېره ګټه لري.